پیوندها

دهش

نسک ها

پیوستن به دین زرتشتی

رویدادها

آیین ها

پیوند با انجمن

درباره انجمن

برگ نخست

خانه تکانی   در بیشتر شهرهای ایران و کشورهای که مردمانش نوروز را گرامی‌ میدارند،مردم از چند روز تا یک ماه پیش از نوروز و آغاز سال نو به خانه تکانی سرگرم می‌‌شوند.پاکسازی و شستشوی خانه،رنگ زدن خانه و درست کردن بخش‌های از خانه و همچنین شستشوی فرش و دیگر سامانه ها و ابزار خانه در این روزها انجام می‌‌شود.دور ریختن سامانهای کهنه و شکسته، و خرید سامان نو برای خانه از کارهای خانه تکانی است.این     تن پوش نوروزی   در گذشته مردم برای زمان نوروز و دید و بازدید نوروزی برای خود و خانواده تنپوش نوروزی میبافتند و یا میدوختند.امروزه بیشتر مردم تنپوش‌های نوروزی را از چند روز پیش از نوروز خریداری می‌‌کنند و در زمان دیگر شدن سال در کنار سفره نوروزی و همچنین در دید و بازدید نوروزی به تن می‌‌کنند.در بیشتر شهرهای ایران مردم تنپوشهای به رنگ روشن و شاد را برای نوروز برمیگزینند.این      سبزکردن سبزه برای سفره نوروز   دو هفته مانده به نوروز مردم در خانه‌های خود بزرهای را سبز میکنند. گندم،ماش و عدس از شناخته شده‌ترین آنها هستند.سبز کردن سبزه از یادمانهای دوران ساسانیان است. در دوران ساسانی در کاخ شاهان ساسانی چند روز یا هفته پیش از نوروز، هفت ستون  گلی که خاک آنها از زمینهای کشاورزی  پیرامون شهر آورده شده بود، درست می‌‌کردند. بر هر ستونی بذر گیاهی را میپاشیدند و آبیاری میکردند.از چگونگی‌ رشد گیاهان بر روی ستونها درمیافتند که چه بذری را در کدام زمین بکارند برداشت بهتری خواهند داشت.این     چهارشنبه سوری   پیش از یورش تازیان به ایران، آیینی در نزد ایرانیان روان بود که اینجا آنرا باز میگویم.  ده روز پیش از نوروز ایرانیان درگذشتگان خود را با افروختن آتش در خانه یاد میکنند.این آتش تا ده روز در خانه افروخته می‌‌ماند. شب پیش از روز نوروز آتش افروخته در خانه را به بام میبرند و سفره‌ای زیبا با خوردنی‌های گوناگون می‌‌گسترند.از زمان پایین رفتن آفتاب تا نزدیکی‌ برامدن آفتاب روز پس ،تن پوش نوروزی خود را به تن میکنند و کنار سفره می‌‌نشینند و از خوراکی‌ها میخورند و شادی میکردند. پیش از دمیدن آفتاب آتشدان را برداشته به آتشکده شهر و روستای خود رفته و نوروز را با نیایش در آتشکده آغاز می‌‌کردند.این آیین هنوز در نزد زرتشتیان ایران بر پا می‌‌شود.   ابو ریحان بیرونی در نسک  آثار الباقیه داستانی‌ را باز می‌‌گوید که چنین است: در روزگاران عباسیان در سالی‌ ایرانیان به آیین کهن پیش از اسلام، شب پیش از نوروز آتش در شهر‌ها افروختند.سربازان تازی بر مردم تاختند. یک سال نوروز به روز چهارشنبه افتاده بود.سه شنبه شب زمانی‌ که مردم به آتش افروختن سرگرم شدند، تازیان بر مردم تاختند.گروهی در برابر تازیان ایستاده چنین گفتند:فردا روز چهارشنبه است.امشب آتش می‌‌افروزیم تا بد شگونی چهارشنبه از میان برود.چرا که تازیان چهارشنبه را بد شگون میدانند.از آن پس تازیان به ایرانیان پروانهٔ دادند تا هر سال، شب آخرین چهارشنبه سال را به آتش افروزی بپردازند.این    قاشق زنی   قاشق زنی از آیینهای پیش از نوروز است که شب چهارشنبه سوری انجام می‌‌شود.نوجوانان و جوانان پارچه‌ای بر روی سر می‌‌اندازند و با چمچه (قاشق) بر کاسه می‌‌کوبند و به در خانه همسایه‌ها می‌‌روند.همسایه‌ها با شنیدن آوای قاشق زن در خانه را می‌‌گشود و به قاشق زن پول،شیرینی‌ و یا آجیل می‌‌دادند.     عمو نوروز، حاجی فیروز     از روزگاران کهن در هر شهر و روستای کسانی‌ بوده‌اند که چند روز به نوروز مانده با ساز و آواز مردم را از نزدیک شدن بهار و نوروز آگاه می‌‌کرند. اینان با تنپوش‌های ویژه‌ای که به تن داشتند و با سر دادن سرودهای ویژه بهار و نوروز در کوچه و خیابانهای شهر و روستا براه می‌‌افتادند و شادی را با خود برای مردم به ارمغان می‌‌آوردند. عمو نوروز پیشینه‌ای دیرینه تر دارد هر چند از گذشته و داستان پدید امدنش آگاهی‌ چندان روشنی در دست نیست. زنده یاد موبد دانشمند رستم شهزادی در باره پیدایش حاجی فیروز بر این باور بود که در ساده‌ها پس از یورش تازیان و در دوران امویان اگر مردی به تنپوش عمو نوروز در می‌‌آمد، تازیان و تازیکان(ایرانیا‌ن مسلمان شده) آن مرد را ریشخند می‌‌کردند. گروهی از مردم که بانگ بهاری و نوروزی را دوست می‌‌داشتند چاره‌ای جویدند. به اینگونه که پول یا پاداشی به کسی‌ میدادند که تنپوش نوکران بر تن کند و برای پنهان ماندن چهره اش آنرا سیاه کند و سپس شادی کنان و با خواندن سرودهای نوروزی در کوچه و خیابان براه افتاده و مردم را از نزدیک شدن بهار و نوروز آگاه کند. با گذشت زمان نام حاجی فیروز بر آن مرد سیاه چهره نهاده شد.این     سفره نوروزی   هفت سین شناخته شده ‌ترین نام برای سفره ویژه نوروز است. هر خانواده‌ای در شب نوروز چند تاسو (ساعت) به زمان دگر شدن سال (تحویل سال) سفره‌ای در بهترین گوشه خانه می‌‌گسترند. سفره نوروزی از این رو هفت سین خوانده میشود که از زمان‌های کهن چون  شماره هفت شماره‌ای آشویی (مقدس) بوده است، هفت سینی در سفره نوروزی می‌‌گذاردند و در هر یک میوه تازه یا خشک و یا خوراکی می‌‌گذاردند.گندم ، برنج و نان از برجسته‌ترین آنها بوده است. پس هفت سین همان هفت سینی است. گروهی را باور بر این است که هفت سین ، هفت شین بوده است.و چون شراب پس از اسلام ناروا دانسته شد ،بجای آن سرکه بر سفره نوروزی جای گرفت.این باور درست نیست چرا که در سفره هفت شین شراب،شمع و شربت گذارده میشود و هیچ کدام از این سه نام پارسی‌ نیستند و تازی هستند.    از سالیان دور بدین سوی برای هماهنگی و زیبا تر شدن سفره نوروزی ، هفت میوه یا خوراکی را که نامشان با سین آغاز شود در آونگ‌های (ظرف های) گوناگون گذاشته بر روی سفره نوروزی می‌‌گذارند. سیب،سیر ،سماق،سرکه،سمنو،سنجد و سبزه همراه با آئینه،شعمدان،نسک دینی و شاهنامه،شیرینی‌،ماهی‌ سرخ رنگ(زنده)، گل و سکه از چیزهایی هستند که بر روی سفره نوروزی چیده می‌‌شوند.هفت شین در برگیرنده این چیزها است: شراب، شیر، شمع، شکر، شیرینی‌، شربت و شمشاد. آئینه، گل، سکه و ماهی‌ سرخ رنگ همراه با نسک دینی یا شاهنامه نیز روی سفره هفت شین گذارده می‌‌شوند.   خوراک نوروزی   در بیشتر شهرهای ایران خوراک شب نوروز، سبزی پلو با ماهی‌ سفید است. در برخی‌ شهرستانها و روستا‌ها خوراک‌های دیگری نیز برای شب نوروز آماده می‌‌شود.       نیایش سال نو   اندکی مانده به تاسو سال نو در هر خانه ای، همه خانواده بدور سفره نوروزی نشسته و بزرگ خانواده نیایش ویژه نوروز را می‌‌خواند.در نیایش از پروردگار جهان سالی‌ نو،سرشار از شادی و تندرستی، پیروزی و بهروز و کامیابی آرزو می‌‌شود. با نو شدن سال،همگان به یک دیگر شاد باش گفته و روبوسی می‌‌کنند. از شیرینی‌ سفره می‌‌خورند و به یکدیگر به شادمانه نوروزی پیشکشی میدهند.    دید و بازدید  نوروزی   از روز نوروز دید و باز دید نوروزی آغاز می‌‌شود. خانواده ها، دوستان و آشنا‌ها به دیدار یکدیگر می‌‌روند . دید و باز دید نوروزی تا سیزدهم نوروز ادامه پیدا می‌‌کند.دیدار از بزرگان و پیران در نخستین روز نوروز انجام می‌‌شود. این   سیزده به در   بر پایه یک افسانه کهن آریانی، خدا نخستین گونه آدم‌ها را چون کدکانی بیفرید و از فرشتگان خواست تا آنها را در جاهای سرسبز بر روی زمین رها کنند تا بارور شوند.زمانی‌ که فرشتگان به زمین فرود آمدند آند روز سیزده روز از آغاز بهار گذشته بود و زمین سبز و خرم بود. ایرانیان از دیر باز روز سیزده نوروز از خانه بیرون می‌‌رفتند تا یک روز را به یاد پدران و مادران نخشتین خود در جای سبز و خرم سپری کنند. باور نادرستی که پس از اسلام در ایران در میان مردم روان گشته این است که سیزده (۱۳) بدشگون است، و  برای دور کردن بدشگونی از خانه بیرون میشوند تا بد شگونی دامنگیر خانواده نشود.این باور درست نیست چرا که ایرانیان از دیر باز به بدشگونی (نحس بودن) باور نداشته ا‌ند.بدشگونی شماره ۱۳ یک باور یهودی است که از راه اسلام به باور ایرانیان رسوخ کرد. ایرانیان شمارش روزای ماه را با نام روز‌ها انجام می‌‌دادند.بدین گونه که هر یک از روز‌های ماه دارای نام ویژه خود است و هر یک را به نام خود آن روز میخوانند.مانند نخستین روز هر ماه که ارمزد (Ormazd) روز است.یل

DNZT,Postboks 6688 Rodelokka, 0502 Oslo, TLF: 94433451 E-post: post@dnzt.org