سده سومین جشن بزرگ زرتشتیان است.اگر چه دیگر جشنها و آیینهای دینی زرتشتی نیز در نزد زرتشتیان جایگاهی بلند دارند اما سه جشن نوروز،مهرگان و سده دارای ارزشهای دینی و میهنی بزرگی در نزد زرتشتیان هستند.ینرا
نخست نگاهی به شاهنامه میکنیم تا ببینیم فردوسی بزرگ در باره جشن سده چه میگوید.فردوسی بزرگ به هنگام باز گفتن داستان زندگی هوشنگ شاه چنین میگوید:اینرا
اکنون نگاهی کنیم به واژه سده.سده از واژه ستر پهلوی میاید به چم سد(۱۰۰).در دوران باستان ایرانیان سال را به دو فصل بخش میکردند.تابستان بزرگ که از فروردین آغاز میشد تا پایان ماه مهر، و زمستان بزرگ از آغاز ماه آبان تا پایان اسفند ماه.هنگامی که سد روز از آغاز ماه آبان سپری میشد، مردم بر این باور بودند که سرمای زمستان پس از آن روز (دهم بهمن ماه) رو به کاهش خواهد گذارد.بر این پایه مردم به دشت میرفتند و هیزم فراهم میکردند و به هنگام پایین رفتن آفتاب خرمن هیزم را آتش میزدند و آن روز را با شادمانی جشن میگرفتند.این
برگزاری جشن سده در ایران
به گفته شاهنامه از زمان هوشنگ شاه ایرانیان جشن سده را برگزار میکنند.سده در ایران همانگونه که گفته شد سومین جشن بزرگ ایرانیان (چه زرتشتی و چه نا زرتشتی) بوده و در دوران گذشته به بزرگی برگزار میشده است.پس از یورش تازیان تنها در دوران مرداویچ پسر زیار دیلمی بود که بگونه کشوری و به بزرگی در کنار رود زاینده رود در اصفهان برگزار شد.این
امروزه تنها زرتشتیان ایران هستند که این جشن فرخنده باستانی را گرامی میدارند.در شهرها و روستاهای زرتشتی نشین ،در روز دهم بهمن ماه زرتشتیان خرمنی از هیزم را فراهم میآورند و به هنگام تاریک شدن هوا سه موبد زرتشتی که آتشدان بدست دارند همراه با چندین جوان سپید پوش که بدست آنها نیز آتش است پس از نیایش به سوی خرمن هیزم رفته و آنرا به آتش میکشند.پس از آن زرتشتیان کنار آتش به شادمانی میپردازند.این